بررسی ویژگی های زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی سد بار نیشابور

سد بار نیشابور به صورت خارج از بستر رودخانه، در دره عریض حسین آباد طراحی شده است. این سد دارای بند انحراف، کانال انتقال آب و یک سد فرعی (در بالادست) می باشد. به منظور احداث سد اصلی و فرعی حفاری، آزمایشات و تحقیقات انجام شده بر روی دو محور به ترتیب m2 (در پایین دست) و m4 (در بالادست) انجام شده است. ولی پس از اتمام مراحل تحقیقات و در مرحله طراحی، مکان احداث سد اصلی به محور m (مابین محور m2 و m4) منتقل شده است که از داده های دو محور به علت نزدیکی و شرایط زمین شناسی یکسان برای محور m استفاده شده است. دانه بندی مصالح در زیر پی سد فرعی از نوع gc و gm می باشد در صورتی که در پایین دست ( در زیر محور سد اصلی) علاوه بر خاک نوع gc و gm، خاک های دارای دانه بندی sc و sm نیز از فراوانی بالایی برخوردار می باشد. تراکم آبرفت زیر محورهای m2 و m4 بالا و بسیار بالا می باشد. با توجه به تراکم و دانه بندی مصالح در زیر محورهای m2 و m4، احتمال روانگرایی در زیر این دو محور و همچنین مخزن سد ( بین دو محور ) وجود ندارد. بر اساس آزمایشات حدود آتربرگ در محل دو محور m2 و m4، مصالح پی سد اصلی و فرعی و همچنین مخزن سد از لحاظ پتانسیل تورم و شکل پذیری دارای کیفیت خوب می باشند. به علت نفوذپذیری پایین آبرفت پی سدهای اصلی و فرعی و ضخامت زیاد این آبرفت بهترین روش برای کاهش نشت آب از مخزن سد بکارگیری پتوی آب بند به همراه دیواره آب بند ناقص است. به علت وجود مارن های میوسن در منطقه ساختگاه سد، خطر حضور خاک های گچی در آبرفت ساختگاه وجود دارد . براساس آزمایشات محدودی که انجام شده است، درصد کانی های گچی در خاک مخزن سد، پی سد اصلی و فرعی نسبتاً کم بوده است بنابراین احتمال انحلال کانی های گچی و پوک شدن خاک و همچنین تورم حاصل از کانی های گچی کم خواهد بود.